Όταν, στην περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το Άγιον Όρος
είχε τους φημισμένους παλιούς Αγιορείτικους αμπελώνες, η Ελλάδα επίσης
ολόκληρη ήταν ένας απέραντος αμπελώνας με ξακουστή την Αράχωβα. Ήτανε μια λαμπρή ιστορική συνέχεια και παράδοση που ξεκινούσε από τον Όμηρο και τον Ησίοδο, συνέχιζε στο Βυζάντιο
και περνώντας ανθηρή μέσα από την σκλαβιά της Τουρκοκρατίας, έφθανε,
με την απελευθέρωση, ακέραια μέχρι τον τελευταίο πόλεμο...
Καθώς
η φυλλοξήρα μπήκε στη χώρα μας στις αρχές του εικοστού αιώνα (1900) και
ύστερα από τον τελευταίο πόλεμο, με την εγκατάλειψη των ορεινών
αμπελουργικών περιοχών μας -που προήλθε από την πληθυσμιακή μετακίνηση
για την ανάπτυξη της βιομηχανίας- η έκπτωση της ελληνικής αμπελουργίας
υπήρξε ραγδαία και αφάνισε κυριολεκτικά επίλεκτα κομμάτια του εθνικού
μας αμπελώνα. Δεν απόμεινε τίποτα, από τον αμπελώνα της Αράχωβας, όπου η Πυθία
του Απόλλωνα για να δίνει τούς χρησμούς της μασώντας τις δάφνες,
αρωμάτιζε το στόμα της με το μαύρο, πηχτό σαν αίμα, θαυμαστό Αραχωβίτικο
κρασί...
Χάρη στο κρασί και το λάδι επιβίωνε τότε η Αράχωβα. Παρόλο που ήταν λιγοστή η παραγωγή τους στο λάδι, ήταν ένας οικισμός αυτάρκης. Καμία
σχέση βέβαια δεν είχε με τον πλούσιο ελαιώνα των Δελφιωτών που οι Αραχωβίτες τους χαρακτήριζαν ως
ματαραμένους -τσιγκούνηδες-.
